WŁADZA POLITYCZNA
Żaden człowiek nie otrzymał od natury prawa rządzenia innymi. Wolność
jest darem nieba, a każda jednostka tego samego gatunku ma prawo cieszyć się
nią, skoro tylko dojdzie do rozumu. O ile natura ustanowiła jakąś władzę, to
jedynie rodzicielską: ale i władza rodziców ma swoje granice; w stanie naturalnym
dochodzi do kresu z chwilą , gdy dzieci są zdolne, aby sobą kierować.(...)
Władza uzyskana na drodze gwałtu jest jedynie uzurpacją; trwa tylko tak
długo, jak długo rozkazujący jest silniejszy od tych, którzy go słuchają.(...)
DEMOKRACJA
Jest to jedna z prostych form rządu, gdzie najwyższa władza należy do
całego ludu. Każda republika, której zwierzchność spoczywa w rękach ludu,
jest demokracją. (...)
FANATYZM
Jest to ślepa i zachłanna gorliwość, rodząca się z przesądu i dyktująca
czyny głupie, niesprawiedliwe i okrutne. Nie tylko nie odczuwa ona wstydu ani
wyrzutów, ale łączy się jeszcze z rodzajem radości i zadowolenia. Fanatyzm
jest więc tylko zabobonem wcielonym w czyn. (...)
WOLNOMYŚLNOŚĆ
(...) Prawdziwa wolnomyślność utrzymuje umysł na wodzy przed pochop-
nością i przesądem. (...)
Nie można zaprzeczyć, że między tymi, którzy nie mają przekonań religijnych,
są i byli ludzie nieprzeciętnych zasług; że ich praca odznacza się nieraz
polotem i prawdziwym sądem o rzeczy; że się nawet przysłużyli religii,
opisując jej istotne nadużycia; że zmusili wielu naszych teologów do kształcenia się
i przezorności, że przyczynili się w dużej mierze do wprowadzenia między ludzi
świętego ducha pokoju i tolerancji. (...)
PRACA
Codzienna zajęcie, na które skazuje człowieka potrzeba,
a któremu
zawdzięcza on zdrowie, istnienie, pogodę umysłu, zdrowy rozsądek,
a może nawet cnotę.
Encyklopedia albo słownik rozumowany nauk, sztuki i rzemiosł
Fragmenty
Przełożyła EWA RZADKOWSKA
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz