Kościoły chrześcijańskie są wytworem wielowie-
kowego procesu dziejowego, podczas którego kształ-
towały się ich doktryny religijne, moralne i spo -
łeczne, jak również struktury instytucjonalne. Naj -
większy spośród wspóczesnych kościołów chrześci -
jańskich - Kościół rzymskokatolicki - szczyty po-
tęgi osiągnął w okresie średniowiecza ( w Europie
Zachodniej od drugiej połowy V wieku do końca
XV w.), kiedy to stał się nieodłączną częścią feudal-
nego ustroju społeczno- ekonomicznego i polityczne-
go. Kościół stał się też wtedy najbogatszym feuda -
łem (należała do niego trzecia część wszystkich po-
siadłości w Europie). Wsród feudałów dostojnicy
Kościoła stanowili warstwę dysponującą ogrom -
nymi bogactwami i w niczym nie ustępującą -
feudałom świeckim. Fryderyk Engels pisze o nich
tak: ,, Wyzyskiwali swych poddanych nie tylko z ta
ką samą bezwzględnością jak szlachta i książęta,
lecz robili to jeszcze bardziej bezwstydnie. Dla wy-
darcia ostatniego grosza od poddanego i rozszerze-
nia dziedzictwa kościoła stosowano obok brutalnego
gwałtu wszelkie szykany religijne, obok okropności
tortur wszystkie okropności klątwy i odmowy roz-
grzeszenia, wszelkie intrygi konfesjonału. Fałszo-
wanie dokumentów było pospolitą i ulubioną for-
mą oszustwa u tych czcigodnych mężów. Ale, mimo
że oprócz zwyczajnych świadczeń feudalnych i czyn-
szów ściągali jeszcze dziesięcinę, wszystkie te do -
chody były niewystarczające. Aby wydrzeć lu-
dowi jeszcze większe daniny, uciekano się - i to
przez długi czas z najlepszym skutkiem - do wyro-
bu cudownych obrazów świętych i relikwii, do orga-
nizowania przynoszących zbawienie miejsc świętych
i frymarczenia odpustami'' .
Sprzęgnięty swymi interesami z feudalizmem
Kościół rzymski aktywnie występował przeciwko
antyfeudalnym ruchom społecznym, nie mógł on
jednak powstrzymać biegu wydarzeń historycznych.
Narastająca w średniowieczu potęga papiestwa ro-
dziła sprzeciw i opór ze strony różnych klas i warst
społecznych. Doprowadziło to z czasem do wielkie-
go przewrotu, który historycy określili ogólnie mia-
nem reformacji.
Reforma zapoczątkowana w Niemczech w dru -
gim dziesięcioleciu XVI wieku, była ruchem reli -
gijnym wyrosłym z podłoża społeczno- politycznego,
obróconym przeciwko Kościołowi rzymskiemu, naj-
potężniejszej i uniwersalnej wtedy organizacji świa-
ta feudalnego. Efektem reformacji było powstanie
nowych wyznań chrześcijańskich, objętych łączną
nazwą protestantyzmem, które organizowały się
w niezależne od Rzymu Kościoły ewangelickie.
Początek reformacji związany jest z wystąpie-
niem Marcina Lutra ( 1483-1546), który dnia 31 paź-
dziernika 1517 roku ogłosił 95 tez przeciwko kato-
lickiej nauce o odpustach i praktyce odpustowej .
Wiara Ewangielicka- na czym polega?
Tylko Chrystus (Solus Chrystus)
Tylko Łaska (Sola Gratia)
Tylko Wiara (Sola Fide)
Tylko Pismo ( Sola Scriptura)
Stanisław Markiewicz